Zal de oorlog tussen Israël en Hamas uitlopen in een nog veel grotere geweldsuitbarsting, met medesleuring van de machtige Libanese organisatie Hezbollah en zelfs Iran? Dat wil niemand, zo was ik even geneigd verzuchten, maar dat klopt niet. Amerika en Israël moeten Iran aanvallen, zei de Amerikaanse Republikeinse senator Lindsey Graham in een vraaggesprek met CNN. Dat volgde op een geruchtmakend artikel in The Wall Street Journal over directe betrokkenheid van de Iraanse Revolutionaire Garde bij de grenzeloze moordpartij onder Israëlische burgers door Hamas. ,,Ik denk dat als er een oorlog met Iran is dat we die zouden winnen.” Hij is niet de enige havik die er zo over denkt.
Maar kan het zover komen? Zowel Amerika als het Israëlische leger had tot mijn moment van schrijven (maandag 16 oktober) uitdrukkelijk ontkend over bewijs te beschikken dat Iran direct was betrokken bij Hamas’ aanvallen of zelfs daartoe regelrecht opdracht had gegeven. Ja, opperste leider Khamenei heeft zijn warme steun voor de daders uitgesproken: ,,We kussen de handen van hen die de aanval beraamden”. Echt chique, zoals we dat van hem zijn gewend. Hamas maakt samen met Hezbollah en Iraakse shi’itische milities (en in mindere mate de Houthi’s in Jemen) deel uit van Irans vooruitgeschoven verdediging tegen de grote en de kleine satan, Amerika en Israël, en worden als zodanig bewapend en gefinancierd, daarover is geen twijfel mogelijk. Maar directe deelneming aan de maandenlange planning en operationele leiding?
Dat is iets anders en niet alleen Khamenei zelf heeft dat met zoveel woorden tegengesproken. De Iraanse ambassade hier stuurde me een ontkenning, en een Iraanse regeringswoordvoerder verzekerde dat ,,de islamitische republiek zich niet mengt in de besluitvorming van andere landen, met inbegrip van Palestina”. Beetje zenuwachtig haast, maar het is ook zo dat Iran een strafexpeditie door Amerika en/of Israël bepaald niet kan gebruiken. Het is doelwit van meer dan duizend Amerikaanse en andere internationale sancties, mede daardoor is de economie een puinzooi, en de bevolking heeft dik genoeg van het regime.
Een zware aanval die vervolgens de volksopstand nieuw leven zou inblazen, is wel het laatste waarin Khamenei c.s. zin hebben. Maar er is nog een andere weg naar oorlog, namelijk via het op het moment van schrijven nog dreigende Israëlische grondoffensief in de al geteisterde Gazastrook. President Biden waarschuwde vorige week: ,,Laat het me nog eens zeggen – voor elk land, elke organisatie, iedereen die overweegt om gebruik te maken van deze situatie, heb ik één woord: doe het niet.” Het was duidelijk tegen wie hij het had: Iran, Hezbollah, de Iraakse milities. Amerikaanse vliegdekschepen in de Middellandse Zee zetten zijn waarschuwing kracht bij.
Hezbollah en het Israëlische leger volgen nu de macabere regels van het spel langs de Libanese grens met Israël; wel schieten en terugschieten maar binnen de perken. De angst is groot dat Hezbollah alsnog in het offensief gaat als Israëlische grondtroepen Hamas gaan opruimen, zoals is aangekondigd. Het Israëlische leger heeft de bewoners van het grensgebied al geëvacueerd. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Abdollahian, heeft er tijdens bezoeken aan bondgenoten ook op gezinspeeld: in het geval van een grondoffensief ,,is het hoogst waarschijnlijk dat veel andere fronten worden geopend”.
Ik heb u er in mijn dwarse columns al zo vaak op gewezen te kijken naar de belangen van betrokken partijen. Welnu, het is absoluut niet in het belang van Iran (zie boven) of Hezbollah (en al helemáál niet van al hun burgers, maarja burgers doen er niet toe zoals we de laatste tien dagen merken) betrokken te raken in een regionale oorlog. Israël heeft gigantische schade aangericht in Libanon in de oorlog van 2006 en Israëlische ministers hebben gedreigd het land zo nodig ,,naar het stenen tijdperk” terug te bombarderen. Is dat genoeg afschrikking? Ik hoop het maar ik ben er niet zeker van.